Spektrometr jest instrumentem naukowym, który pierwotnie służy do podziału światła na szereg oddzielnych kolorów, zwanych spektrum. Spektrometry zostały opracowane we wczesnych badaniach fizyki, astronomii i chemii. Zdolność spektroskopii do określania składu chemicznego przyspieszyła ich rozwój i nadal jest jednym z ich podstawowych zastosowań.

Klasyczne spektrometry xrf różnią się stopniem dokładności

Spektrometry są wykorzystywane w astronomii do analizy składu chemicznego gwiazd i planet, a spektrometry zbierają dane o pochodzeniu wszechświata. Znajdują one również szerokie zastosowanie w branży przemysłowej. Spektrometr stosuje się w spektroskopii do produkcji linii widmowych i pomiaru ich długości fali i natężenia. Spektrometry mogą również działać w szerokim zakresie nieoptycznych fal, od promieni gamma i promieni rentgenowskich do dalekiej podczerwieni. Jeśli przyrząd jest przeznaczony do pomiaru widma w jednostkach bezwzględnych, a nie jednostkach względnych, zazwyczaj jest on nazywany spektrofotometrem. Większość spektrofotometrów jest używana w regionach spektralnych w pobliżu widma widzialnego. Spektrometry są stosowane w wielu dziedzinach. Na przykład, są one wykorzystywane w astronomii do analizy promieniowania z obiektów astronomicznych i wydedukować skład chemiczny; klasyczny spektrometr xrf wykorzystuje pryzmat lub kraty, aby rozproszyć światło z odległego obiektu na widmo. To pozwala badaczom wykryć wiele pierwiastków chemicznych.

W branży przemysłowej spektrometry znajdują najczęściej zastosowanie  w przenośnych testach kontroli jakości, takich jak testowanie zabawek na zawartość ołowiu, sortowanie złomu, jak również pomiar zawartości ołowiu w farbach używanych do malowania pomieszczeń mieszkalnych. Do zadań tych używa się spektrometrów o różnym stopniu dokładności.